Bài viết tham vấn chuyên môn cùng ThS.BS Nguyễn Huy Nhật - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng
1. Khái niệm về thuốc lào
Thuốc lào, hay còn gọi là thuốc lá truyền thống, có tên khoa học là
Nicotiana rustica L. Đây là một loài cây thuộc họ Cà (Solanaceae), có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới và được trồng rộng rãi ở nhiều quốc gia, đặc biệt là Việt Nam.
Hàm lượng nicotin trong thuốc lào rất cao, cao hơn nhiều so với thuốc lá thông thường.
Đặc điểm sinh học
- Chiều cao: Thân cây thuốc lào có thể cao từ 1 đến 2 mét.
- Lá: Lớn, xanh, có thể dùng để hút hoặc làm phụ gia trong một số món ăn.
- Mùa vụ: Ở Việt Nam, cây thuốc lào thường được trồng quanh năm, chủ yếu tập trung ở đồng bằng Bắc Bộ và miền Trung.
2. Cách sử dụng thuốc lào
Sử dụng thuốc lào được thực hiện qua nhiều phương thức khác nhau, thường thông qua các dụng cụ hút.
Các loại điếu thuốc
- Điếu cày: Là loại điếu làm từ tre hoặc kim loại nhẹ, dài từ 40 đến 60cm, có thiết kế đặc biệt giúp lọc bớt độc chất qua nước.
- Điếu bát: Là điếu đứng, có bát chứa nước để làm dịu khói trước khi vào miệng.
- Điếu ống chạm bạc: Loại điếu quý hiếm, thường được làm từ những chất liệu đắt giá như gỗ hay ngà voi.
Ngoài việc sử dụng điếu, thuốc lào còn có thể được nhai trực tiếp, thông qua một hình thức được gọi là "thuốc rê".
Quy trình hút thuốc lào
- Chuẩn bị thuốc: Sợi thuốc nén lại thành viên nhỏ và cho vào điếu.
- Hút thuốc: Dùng lửa đốt thuốc và hút qua điếu, thu thập khói vào phổi.
- Cảm nhận: Người hút thường trải qua cảm giác say thuốc với những tác động mạnh lên cơ thể.
3. Tác hại của thuốc lào
Có rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thuốc lào có thể gây hại cho sức khỏe, không khác gì thuốc lá thông thường.
Các bệnh liên quan đến thuốc lào
- Ung thư: Người hút thuốc lào có nguy cơ cao mắc các loại ung thư như ung thư phổi, ung thư vòm họng và ung thư thực quản.
- Bệnh tim mạch: Hút thuốc lào gây tắc nghẽn động mạch, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
- Vấn đề hô hấp: Các bệnh như phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có thể phát sinh từ thói quen hút thuốc lào.
Tác động đến người hút thụ động
Khói thuốc lào không chỉ ảnh hưởng xấu đến người hút mà còn gây hại cho những người xung quanh. Nguy cơ mắc bệnh của người hít phải khói thuốc từ người khác cũng cao không kém.
4. So sánh thuốc lào và thuốc lá
Hàm lượng nicotin
- Thuốc lào chứa cùn khoảng 9% nicotin, trong khi đó thuốc lá chỉ khoảng 1-3%. Điều này cho thấy mức độ gây nghiện và tác hại của thuốc lào có thể cao hơn.
Chất độc
Cả hai loại thuốc đều chứa những chất độc hại không tốt cho sức khỏe. Theo nghiên cứu, khói thuốc lá có khoảng 7.000 chất hóa học, trong đó có đến 70 chất gây ung thư.
5. Làm thế nào để giảm thiểu tác hại của thuốc lào?
- Giới hạn sử dụng: Nên hạn chế số lượng thuốc lào hút mỗi ngày.
- Tìm hiểu thông tin sức khỏe: Nên tìm hiểu rõ về tác hại của thuốc lào và các bệnh liên quan để giảm dần thói quen này.
- Tham gia các chương trình cai thuốc: Nhiều tổ chức y tế tổ chức các chương trình giúp người hút thuốc từ bỏ thói quen.
6. Kết luận
Thuốc lào, với những đặc điểm riêng và thói quen sử dụng truyền thống, đang trở thành một trong những vấn đề sức khỏe cần được quan tâm. Dù không được quảng bá như thuốc lá, nhưng những tác động tiêu cực của thuốc lào đã được ghi nhận rõ ràng.
Để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng, việc nâng cao nhận thức về nguy cơ từ thuốc lào là rất cần thiết. Hãy hành động ngay từ hôm nay để có một tương lai không khói thuốc!
Nếu bạn cần tìm hiểu thêm về sức khỏe hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ trực tiếp với các chuyên gia y tế. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn.
